Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Gabriel Garcia Marquez urodził się w 1928 roku w małym miasteczku Aracataca w Kolumbii. Swoją karierę zaczynał jako dziennikarz, a jego pierwsze krótkie opowiadania i powieści ukazały się w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Gdy „Sto lat samotności” ukazało się po hiszpańsku w 1967 roku, Marquez zdobył międzynarodową sławę, co doprowadziło do przyznania mu literackiej Nagrody Nobla w 1982 roku.

Gabriel Garcia jako płodny pisarz stał się czołowym pisarzem literatury latynoamerykańskiej, na którą boom trwał w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. „Sto lat samotności” jest najbardziej znanym i poczytnym, utworem z tego okresu. Jest także główną i pionierską powieścią realizmu magicznego, który charakteryzuje się oniryzmem i wpleceniem elementów fantastycznych w fabularną tkankę utworu.

Powieść „Sto lat samotności” jest po części próbą oddania prawdziwych doświadczeń Garcii Marqueza w fikcyjnej narracji. Jednak jej znaczenie może być odczytywane w szerszym kontekście. W pewnym stopniu, w opisach historii wojny domowej, zakładania plantacji i niepokojów pracowniczych, „Sto lat samotności” opowiada o kolumbijskiej historii, a nawet szerzej, o walkach w Ameryce Łacińskiej z kolonializmem oraz pojawieniu się tam nowoczesności.

Arcydzieło Marqueza nie odnosi się jednak wyłącznie do losów Ameryki Łacińskiej, ale do uniwersalnych pytań o ludzką naturę. Jest to w końcu powieść zarówno o specyficznych społecznych i historycznych okolicznościach zakamuflowanych w fikcyjnym świecie Macondo, jak i dzieło o miłości i smutku, wyobcowaniu i samotności.

„Sto lat samotności” – plan wydarzeń


1. Wizyta Aureliana Buendii z ojcem u Cyganów.
2. Eksperymenty José Arcadio Buendii z magnesem, lupą, przyrządami astronomicznymi i w laboratorium alchemicznym.
3. Wyprawa zakończona odkryciem hiszpańskiego galeonu.
4. Lód przywieziony przez Cyganów – największym wynalazkiem świata.
5. Historia rodzin Urszuli Iguarán oraz José Arcadia Buendii.
6. Ślub José z Urszulą.
7. Zabójstwo Prudencia Aguilara.
8. Założenie i rozwój Macondo.
9. Przyjście na świat Arcadia Buendii.
10. Romans José Arcadia z wróżbitką Pilar Ternerą.
11. Opowiedzenie przez José Arcadia bratu o urokach współżycia.
12. Przyjście na świat córki Urszuli Amaranty.
13. Odejście José Arcadia z Cyganami.
14. Bezowocne poszukiwania Urszuli.
15. Powrót do Macondo odmłodzonej żony Buenii wraz z nowymi osadnikami.
16. Wychowywania Amaranty oraz syna Pilar Ternery Arcadia przez Indiankę – Visitación.
17. Rozwój Macondo nadzorowany przez José Arcadiego Buendię.
18. Przyjecie Rebeki do rodziny Buendia.
19. Plaga bezsenności w Macondo.
20. Stopniowa utrata pamięci i tożsamości przez mieszkańców miejscowości.
21. Ratunek z rąk Melquiadesa.
22. Plan Aureliana uratowania wyzyskiwanej dziewczyny.
23. Studia Melquiadesa nad pismami Nostradamusa.
24. Rozbudowa domu przez Urszulę.
25. Nakaz pomalowania domu na niebiesko.
26. Wyrzucenie Don Apolinara Moscote z miasta.
27. Powrót zarządcy z rodziną i strażnikami.
28. Miłość Aureliana do małej Remedios.
29. Sprowadzenie pianoli na bal.
30. Nauka tańca przez Pietro Crespiego panien z rodziny Buendia.
31. Miłosne listy między Rebeką a Crespim.
32. Szalona miłość Aureliana do Rebeki.
33. Obietnica pomocy Pilar Ternery.
34. Ciche uczucie Amaranty do Crespiego.
35. Żałoba bez nieboszczyka.
36. Zgodna na ślub Rebeki z Crespim.
37. Oświadczyny Aureliana.
38. Śmierć i pogrzeb Melquiadesa.
39. Wyjazd Amaranty z Macondo.
40. Zaloty Crespiego do Rebeki zajmującej się domem.
41. Pochowanie szczątków rodziców Rebeki.
42. Ojcem przyszłego dziecka Pilar Ternery – Aureliano.
43. Obłęd José Arcadii i przywiązanie go do kasztanowca.
44. Powrót Urszuli i Amaranty.
45. Ślub Aureliana i Remedios.
46. Budowa świątyni przez ojca Nicanora Reynę.
47. Rozmowy ojca Nicanora Reyny z José Arcadiem po łacinie.
48. Odroczenie ślubu Rebeki i Crespiego do zakończenia budowy świątyni.
49. Śmierć Remedios i ogłoszenie żałoby.
50. Powrót José Arcadio.
51. Niezaakceptowany przez Urszulę ślub Rebeki i José Arcadio.
52. Rozmowy Aureliana z teściem don Apolinarem Moscote o polityce.
53. Wybory w Macondo wygrane przez konserwatystów.
54. Opowiedzenie się Aureliana po stronie liberałów.
55. Wybuch wojny.
56. Rządy terroru w Macondo.
57. Przejęcie władzy przez pułkownika Aureliana Buendię.
58. Brutalne rządy młodego Arcadia w mieście.
59. Samotność Urszuli.
60. Odrzucenie oświadczyn Crespiego przez Amarantę.
61. Samobójcza śmierć Crespiego.
62. Związek Arcadia z Santą Sofią de la Piedad.
63. Nieczysta, przynosząca zyski umowa Arcadia z José Arcadiem.
64. Wiadomości o klęskach wojsk liberalnych.
65. Upadek obrony Macondo i rozstrzelanie Arcadia.
66. Zakończenie wojny.
67. Oczekiwanie pułkownika Buendii na egzekucję w Macondo.
68. Wybuch nowego konfliktu na czele z pułkownikiem Aurelianem.
69. Wkroczenie pułkownika Buendii do Macondo.
70. Opieka Amaranty nad dziećmi Arcadia: Remedios, José Arcadiem Drugim i Aurelianem Drugim.
71. Niewyjaśniona śmierć José Arcadio.
72. Odizolowanie się od świata Rebeki.
73. Przykotowania pułkownika Buendii do nowej wojny.
74. Cudowne uniknięcie śmierci przez pułkownika.
75. Przekazanie władzy w Macondo przyjacielowi - Gerinelowi Marquezowi.
76. Oświadczyny Gerinela Marqueza i odrzucenie ich przez Amarantę.
77. Śmierć nestora rodu – José Arcadia Buendii.
78. Romans Amaranty z Aurelianem José.
79. Wyruszenie pułkownika Aureliana i Aureliana José na wojnę.
80. Rządy pacyfisty – José Raquela Moncady w Macondo.
81. Odrzucenie uczuć Aureliana José przez Amarantę.
82. Chrzciny kolejnych nieślubnych synów pułkownika Aureliana.
83. Hulaszczy tryb życia Aureliana José.
84. Zabicie Aureliana José po odmowie rewizji.
85. Zdobycie Macondo przez pułkownika Aureliana.
86. Wyrok śmierci na José Raquela Moncadę.
87. Zmiany w psychice pułkownika Aureliana.
88. Pogrążenie się Amaranty w samotności.
89. Ponowne przybycie obojętnego pułkownika do Macondo.
90. Zmiana nastawienia pułkownika i dążenie do zawarcia pokoju.
91. Zagubienie pułkownika po powrocie do domu.
92. Podpisanie kapitulacji przez pułkownika Aureliana.
93. Samobójcza próba dowódcy liberałów.
94. Odnowienie domu przez Urszulę.
95. Śmierć jednego ze strażników z miłości do Pięknej Remedios.
96. Podobieństwo Aureliana Drugiego i José Arcadia Drugiego.
97. Studiowanie zapisków Melquiadesa przez Aureliana Drugiego.
98. Znajomość z księdzem i hodowla kogutów José Arcadia Drugiego.
99. Petra Costes wspólną kochanką José Arcadia Drugiego i Aureliana Drugiego.
100. Narodziny syna Costes i Aureliana Drugiego.
101. Opieka Urszuli nad najmłodszym José Arcadiem.
102. Passa i bogactwo Aureliana Drugiego.
103. Nierealny plan uskutecznienia żeglugi José Arcadia Drugiego.
104. Przypłynięcie kurtyzan z Paryża.
105. Wytwarzanie złotych rybek przez pułkownika Aureliana.
106. Masakra podczas karnawału.
107. Ślub Aureliana Drugiego z Fernandą del Carpio.
108. Zazdrość Fernandy o Costes.
109. „Królewska” przeszłość Fernandy.
110. Oziębłość seksualna żony Aureliana Drugiego.
111. Nowe rządy Fernandy w domu Buendiów.
112. Narodziny dzieci Fernandy i Aureliana Drugiego.
113. Jubileusz zawarcia pokoju na cześć pułkownika Aureliana.
114. Przybycie siedemnastu synów pułkownika.
115. Pomysł Aureliana Smutnego na sprowadzenie do Macondo kolei żelaznej.
116. Najazd cudzoziemców i osadników do Macondo.
117. Nowa część miasta założona przez Amerykanów.
118. Śmiertelna siła miłości do Pięknej Remedios.
119. Odfrunięcie z Macondo Pięknej Remedios.
120. Osiedlenie się w Macondo Aureliana Serradora i Aureliana Arcaya.
121. Założenie Kompanii Bananowej.
122. Przejęcie władzy w Macondo przez płatnych zbirów.
123. Bunt pułkownika Aureliana i jego synów.
124. Mord na synach pułkownika Aureliana.
125. Żałoba po śmierci członków rodziny Buend�a.
126. Utrata wzroku przez starzejącą się Urszulę.
127. Wyjazd José Arcadia do seminarium, a Meme do
128. José Arcadio Drugi jako nadzorca w Kompanii Bananowej.
129. Wyprowadzka Aureliana Drugiego do Petry Costes.
130. Nieudany pojedynek Aureliana Drugiego z Elefantą.
131. Odwiedziny Meme w Macondo podczas wakacji.
132. Cicha śmierć pułkownika Aureliana.
133. Powrót Meme do Macondo.
134. Narodziny Amaranty Urszuli.
135. Przyjaźń Meme i Aureliana Drugiego.
136. Kontakty Meme z Amerykankami i przejęcie ich zwyczajów.
137. Zapowiedziana śmierć Amaranty.
138. Tragicznie zakończona miłość Meme i Mauricia Babilonii.
139. Oddanie Meme do klasztoru.
140. José Arcadio Drugi na czele strajku robotników Kompanii Bananowej.
141. Przybycie dziecka Meme i Mauricia – Aureliana.
142. Ponowne starcia robotników z Kompanią Bananową.
143. Masakra strajkujących robotników na placu Macondo.
144. Ucieczka José Arcadia Drugiego z transportu kolejowego z zamordowanymi.
145. Ukrycie José Arcadia Drugiego w pokoju Melquiadesa.
146. Ponadczteroletnia pora deszczowa w Macondo.
147. Gorączka złota Aureliana Drugiego.
148. Koniec opadów deszczu i odsłonięcie zrujnowanego Macondo.
149. Porządki Urszuli i Amaranty w domu.
150. Przenosiny Aureliana Drugiego do Petry Costes.
151. Śmierć ponadstuletniej Urszuli.
152. Plaga zabijających się ptaków spowodowana przez Żyda Wiecznego Tułacza.
153. Śmierć Rebeki.
154. Poświęcenie się Amaranty Urszuli nauce.
155. Wtajemniczenie młodego Aureliana w alfabet Melquiadesa przez José Arcadia Drugiego.
156. Choroba Aureliana Drugiego.
157. Wysłanie Amaranty Urszuli na studia do Brukseli.
158. Śmierć tego samego dnia José Arcadia Drugiego i Aureliana Drugiego.
159. Studia nad sanskrytem Malquiadesa prowadzone przez młodego Aureliana.
160. Odejście Santy Sofii de la Piedad.
161. Śmierć Fernandy i osiedlenie się w domu Buendiów jej syna z Rzymu.
162. Odkrycie złota przez José Arcadiego i remont domu.
163. Zbliżenie José Arcadiego i Aureliana.
164. Tragiczna wizyta Aureliana Amadora.
165. Zabójstwo José Arcadiego przez młodych chłopców i kradzież złota.
166. Powrót Amaranty Urszuli z mężem Gastonem.
167. Postanowienie Gastona o założeniu poczty lotniczej.
168. Skrywane uczucie Aureliana do ciotki Amaranty Urszuli.
169. Romans Aureliana z Nigromantą.
170. Młodzieńcze hulaszcze życie Aureliana z przyjaciółmi.
171. Ujawnienie uczucia do Amaranty Urszuli przez Aureliana.
172. Zabawy Aureliana w „Złotym Dziecięciu” prowadzonym przez Pilar Ternerę.
173. Śmierć Pilar Ternery.
174. Nakaz wyjazdu z Macondo przekazany przez katalońskiego księgarza.
175. Namiętny romans Amaranty Urszuli i Aureliana.
176. Odizolowanie od świata kochanków.
177. Śmierć Amaranty Urszuli po urodzeniu dziecka ze świńskim ogonkiem.
178. Odczytanie dziejów rodziny Buendia przez Aureliana.
179. Zmiecenie Macondo z powierzchni ziemi.


Gabriel Garcia Márquez - życiorys


Gabriel José de la Concordia Garcia Márquez urodził się 6 marca 1927 roku w Aracataca w Kolumbii, w pobliżu Morza Karaibskiego. Do ósmego roku życia wychowywany był przez dziadków, którzy według słów pisarza mieli największy wpływ na jego literacką twórczość. W 1940 roku wyjechał z Aracataca do Bogoty. Studiował tam prawo, jednak stwierdził, że prawo „nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwością”. Po zamknięciu uniwersytetu przeniósł się do Cartagena.

Wówczas rozpoczął karierę jako dziennikarz w prasie lokalnej w gazetach „El Heraldo” oraz „El Universal”. Jego ówczesne teksty charakteryzowały się ironią i humorem. Jego pierwsze opowiadania ukazały się w 1947 roku, gdy był studentem w Bogocie. Stamtąd przeniósł się do Barranquillii, gdzie związał się ze środowiskiem artystycznym. W 1957 roku powrócił do Bogoty, gdzie pracował jako krytyk filmowy i reporter w kolumbijskim dzienniku „El Espectador”. W następnych latach pracował jako dziennikarz w takich miejscach, jak: Watykan, Paryż, Barcelona, Caracas czy Nowy Jork.

Jego pierwsza powieść ukazała się w 1955 roku („Szarańcza”), wówczas też zdobył sobie popularność cyklem reportaży „Opowieść rozbitka” opublikowanych na łamach pisma „El Espectador”. Po osiedleniu się w Mexico City zajął się pisaniem scenariuszy filmowych, niektóre z nich ukazały się na ekranie. Był to trudny czas dla pisarza, gdyż w ciągu sześciu lat napisał tylko jedno opowiadanie. Ukazały się wówczas: powieść „Nie ma kto pisać do pułkownika” (1961), zbiór opowiadań „W tym mieście nie ma złodziei” (1962) oraz powieść „Zła godzina” (1962).

Jednak międzynarodową sławę przyniosła mu wydana w języku hiszpańskim, w 1967 roku powieść „Sto lat samotności. W 1982 Garcia Marquez został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W uzasadnieniu napisano, iż nagrodę otrzymał za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu”.

W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Garcia Márquez, sympatyzował z grupami rewolucjonistów działającymi w różnych krajach Ameryki Łacińskiej. Przyjaźnił się m. in. z kubańskim przywódcą – Fidelem Castro. Wielokrotnie krytykował rządy w Kolumbii, był także mediatorem między legalną władzą a opozycjonistami. Choroba nowotworowa, na którą cierpiał od 1999 roku skłoniła go do opracowania własnej biografii. W 2004 ukazała się jego ostatnia powieść „Rzecz o mych smutnych dziwkach”. Garcia Márquez zmarł 17 kwietnia 2014 roku w domu rodzinnym w Mexico City.

Czas cykliczny w „Stu latach samotności”


Najlepszym dowodem na zastosowanie cyklicznej narracji w „Stu latach samotności” są imiona bohaterów, którzy są nośnikiem cech charakterów swoich poprzedników, a także powtarzają ich błędy (np. wchodzą w kazirodcze związki). W ogólnym zarysie fabuła powieści jest liniowa.

Akcja jest prosta: José Arkadio Buendia poślubia swoją kuzynkę Urszulę, wraz z innymi osadnikami zakładają Macondo, ich rodzina rozrasta się, potem kurczy, aż do zmiecenia domu i ostatniego potomka przez huragan. Obserwujemy początek, a następnie czas biegnie do ostatecznego unicestwienia Macondo.

Jednak, w ramach linearnego czasu, mamy do czynienia ze strukturą cykliczną. Wydarzenia w całej powieści powtarzają się cyklicznie. Imiona Aureliano, José Arcadio powtarzane są w każdym pokoleniu, co w sumie w pięciu pokoleniach daje pięciu José Arcadiów i aż 22 Aurelianów. Osobowości mężczyzn także wydają się powtarzać. Noszący imiona José Arcadio są impulsywni i przedsiębiorczy, zaś Aureliano opanowani, a nawet wycofani. Cykliczny rytm jest wzmocniony w sześciu przypadkach kazirodztwa, które występują w ciągu pięciu pokoleń.

Cykliczność występuje także w strukturze językowej. Wiersz otwierający powieść: „Wiele lat później, gdy stanął przed plutonem egzekucyjnym, pułkownik Aureliano Buendia…” powtórzony zostaje dwa pokolenia później: „Wiele lat później, na łożu śmierci, Aureliano Drugi…”. Zdania te zawierają aluzję do przyszłych zdarzeń. Podobny przypadek zachodzi, gdy Urszula komentuje najpierw poszerzenie kanału przez José Arcadio Drugiego, a następnie sprowadzenie kolei przez Aureliana.

Cykle te służą jako środek „mitycznego odrodzenia” dla rodziny Buendia. José Arcadio i Ursula poprzez kazirodcze małżeństwo popełniają grzech pierworodny, który sprawia, że wymarcie klanu jest nieuniknione. Rodzina może opóźnić upadek inicjując następny cykl. Pod koniec ta możliwość się kończy, a los rodziny jest przesądzony. Ostatni Aureliano zmuszony jest powrócić do przeszłości. Tę cykliczność wyjaśnia Pilar Ternera:
„...historia rodziny jest mechanizmem nieuchronnych powtórzeń, kołem, które obracałoby się w nieskończoność, gdyby nie postępujące i nieodwracalne zniszczenie osi.”
Koło staje się powieściowym mechanizmem odmierzania czasu. Czas linearny (oś) się kończy, dlatego niemożliwe jest odtworzenie mitycznego czasu koła. Maszyna zatrzymuje się, a Macondo przestaje istnieć.

Od nazw, które wracają z pokolenia na pokolenie do powtórzenia osobowości i konkretnych wydarzeń, czas w powieści „Sto lat samotności” nie chce podzielić się ściśle na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Urszula zauważa, że czas w Macondo nie jest skończony, ale raczej przemieszcza się do przodu w koło. Przepowiednie Melquiades udowadniają, że wydarzenia w czasie są ciągłe: od początku powieści stary Cygan był w stanie zobaczyć jego koniec, jakby różne wydarzenia występowały na raz.

Obecność duchów Melquiadesa i José Arcadia Buendii udowadnia, że przeszłość, w której żyli stała się teraźniejszością. Przepowiednia Melquiadesa okazuje się być dokładne historią Macondo i siedmiu pokoleń rodziny Buendia. Okazuje się, że książka, którą czytamy to książka, która pisze Marquez lub Melquiades, pisarz lub prorok.

Nawiązania do Biblii w „Stu latach samotności”


Powieść zaczyna się i kończy w stylu biblijnym, zawierając uniwersalne mity antropologiczne. Łączą one zarówno mitologiczną kulturę Zachodu, jak i latynoamerykańską ideę doświadczenia wielkich aspiracji i upokarzającej klęski. Marquez pisze o małej wiosce, o narodzie i o świecie. Korzysta z wielkich mitów Zachodu (Grecja, Rzym, Biblia), „Księgi tysiąca i jednej nocy”, zachodniej klasyki (Rabelais, Cervantes, Joyce) i najważniejszych twórców latynoamerykańskich (Borges, Asturias, Carpentier, Rulfo).

Chociaż „Sto lat samotności” rozpoczyna się od ukazania perspektywy historycznej, należy pamiętać, że powieść jest celowo skonstruowana tak, by ukazać konkretną narrację epicką, a nawet rzec by można biblijną. Powieść jest rzeczywiście biblią Macondo (określenie Harolda Blooma) i podobnie jak w Biblii na początku opowieści wiele rzeczy nie zostało jeszcze nazwanych. „Sto lat samotności” opiera się na wielu podstawowych opowieściach biblijnych, a jej poszczególni bohaterowie mogą być traktowani jako alegoria niektórych najważniejszych postaci z Biblii.

Powieść mówi o historii Macondo od powstania osady, od najwcześniejszych dni ziemskiego Edenu i niewinności, aż po apokaliptyczny koniec z oczyszczającą powodzią pomiędzy. „Sto lat samotności” można traktować jako przypowieść o dążeniu człowieka do wiedzy, czego najlepszym przykładem jest historia José Arcadiego Buendii – który może być uznany za archetyp człowieka. Podobnie jak Adam oswaja raj, nazywa zwierzęta i przedmioty czyni José po założeniu Macondo. Adam i Ewa zostali wygnani z raju po jedzeniu jabłka z Drzewa Poznania, José także spotyka kara za nieustanne dążenie do poznania i zgłębienia tajemnic świata – ostatecznie popada w obłęd. Należy także pamiętać, że szalony bohater zostaje przywiązany do drzewa, które w Biblii wyraźnie funkcjonuje jako symbol Drzewa Poznania. Jose Arcadio Buendia i jego żona, Urszula Iguarán, reprezentują więc biblijnych Adama i Ewę, którzy zostali wygnani z Edenu po jedzeniu zakazanego owocu.

Poza elementami fabularnymi łączącymi powieść z Biblią, do Pisma Świętego zbliżają ją elementy stylistyczne. cała opowieść o rodzie Buendiów zawarta jest w proroctwie Melquiadesa, a na ostatnich kartach utworu proroctwo zaciera się z fabularną rzeczywistością. Można więc „Sto lat samotnościu” traktować jako księgę proroczą. Jednak w przeciwieństwie do Biblii, która spotkała się z wieloma interpretacjami i jest powszechnie znana, zapisane w sanskrycie proroctwo Melquiadesa nie jest czytelne dla mieszkańców Macondo. Odczytuje je dopiero młody Aureliano, w momencie, gdy apokaliptyczna przepowiednia spełnia się.

Książka Marqueza pełni funkcję metafory ludzkiej historii i rozszerzonego komentarza dotyczącego ludzkiej natury. Z jednej strony to opowieść o konkretnej, fikcyjnej rodzinie Buendia, która ukazana została z wielkim patosem. Z drugiej strony jako przedstawiciele ludzkiej rasy członkowie rodziny Buendia uosabiają samotność i nieuchronną klęskę człowieka wraz z pragnieniem nieuchwytnego szczęścia, a opowieść o nich przywodzi na myśl biblijną kronikę.



Mapa serwisu: